Aktywny Poraj

Choroń

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI CHOROŃ

Choroń to najstarsza wieś w gminie, istniała już w XIII w. Przez kilka następnych wieków była własnością bogatych rodów szlacheckich, m.in. Koziegłowskich, Męcińskich, Myszkowskich, Otwinowskich, Małachowskich. Wieś położona przy średniowiecznym trakcie handlowym z Krakowa do Wielkopolski była jednym z bogatszych majątków, ze względu na eksploatowane kopaliny: kamień wapienny i rudy żelaza. W okresie późniejszym stała się szlakiem pątniczym na Jasną Górę. Na przełomie XIX i XX wieku znaczenie Choronia zaczęło maleć, gdy po wybudowaniu stacji kolejowej, dynamicznie rozwinął się sąsiedni Poraj.

W roku 1294 nowy biskup krakowski Jan Muskata daje w dziedziczne posiadanie wieś Choroń, rycerzowi Hynko z Dubu. W tym czasie oznaczało to, że obdarowany otrzymał cały majątek dworski i ludność pańszczyźnianą. Od wieków, obok Choronia, przebiegał trakt handlowy Kraków – Żarki - Częstochowa – Kalisz, który od XIV wieku był również i jest nadal drogą dla pielgrzymek, zdążających pieszo do Jasnogórskiej Madonny, do obrazu otoczonego szczególnym kultem. Najstarsza wieś w gminie, przez wieki była znacząca nie tylko ze względu na położenie przy szlaku ale również na pozyskiwanie dóbr naturalnych takich jak kamień wapienny i rudy żelaza. Do dnia dzisiejszego można oglądać kamionki i miejsca wydobywania kamienia.

W XVII wieku powstał kościół przebudowany w XX wieku, wielki udział w tym miała rodzina Bylińskich która to w latach 1903–1913 sfinansowała remont kościoła (a dokładnie wtedy jeszcze kaplicy). Potem na ofiarowanych przez rodzinę gruntach wybudowano plebanię, organistówkę i zabudowania gospodarcze. Bylińscy przekazali także grunty orne jako uposażenie plebani i wydzielili parcele pod założenie cmentarza grzebalnego. Dzięki temu w 1916 roku powołana została w Choroniu samodzielna parafia. Erygował ja w czerwcu tegoż roku biskup kielecki Augustyn Łoziński.

Tadeusz Byliński zasłużył się dla wsi nie tylko jako propagator nowoczesnego rolnictwa ale także jako organizator życia społecznego. Dzięki temu w Choroniu w 1926 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna która dostaje ziemię pod budowę remizy oraz środki na zakup podstawowego sprzętu dla OSP czyli; pompę ręczną, węże i konny wóz bojowy. W 1919 założono w Choroniu Spółdzielczą Kasę Kredytową która liczyła 76 członków. W 1933 roku Powstaje Spółdzielnia Rolnicza „Rozkwit”, której głównym zadaniem było propagowanie i wdrażanie nowoczesnego rolnictwa we wsi. Efektem tej działalności było założenie 1937 r. sklepu spółdzielczego „Społem”, stał się on bazą, na której utworzono później Gminna Spółdzielnie „Samopomoc Chłopska”.

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY POD WEZWANIEM ŚW. JANA CHRZCICIELA

Pod koniec XVI w. wybudowano w Choroniu murowany kościół, który przez stulecia podlegał farze w Przybynowie. Wielokrotnie przebudowywany, ostateczną formę zyskał w latach 1903-1913 na zlecenie ówczesnych właścicieli Choronia - rodziny Bylińskich. Siedzibą samodzielnej parafii stał się w 1916 r. Erygował ją w czerwcu tegoż roku biskup kielecki Augustyn Łoziński.
Sylwetka kościoła, dzięki położeniu na sporej wyniosłości, jest widoczna z wielu odległych miejsc Jury. Sam budynek został zbudowany na planie prostokąta, z węższym od nawy, prostokątnie zamkniętym prezbiterium. Od strony zachodniej nad nawą wznosi się nieduża, wieloboczna wieża z ostrosłupowym hełmem. Małą sygnaturkę umieszczono w pobliżu zbiegu dachów nawy i prezbiterium. Najładniejszymi elementami kościoła są dwa portale renesansowe. Wnętrze gruntownie przebudowano w latach 50. i 60. ubiegłego wieku.
W 1972 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków - nr rejestru 1108/72 z dni 02.08.1972 r.

Adres: ul. Częstochowska 3, 42-360 Choroń
tel.: (34) 314 56 93, www.kuriaczestochowa.pl

Miejsce posterunku granicznego z czasów II wojny światowej

MIEJSCE POSTERUNKU GRANICZNEGO Z CZASÓW II WOJNY ŚWIATOWEJ MIĘDZY RZESZĄ A GENERALNYM GUBERNATORSTWEM

Generalne Gubernatorstwo utworzone zostało 26 października 1939r. Miało być krajem pomocniczym oraz kolonią niewolników - siły roboczej dla Rzeszy. Na terenie Gminy Poraj granica między GG a Rzeszą przebiegała wzdłuż linii energetycznej NN i lasem w pobliżu linii kolejowej. Choroń i Dębowiec znalazły się w GG a pozostałe miejscowości włączono do Rzeszy. Na drodze łączącej Poraj z Choroniem utworzono posterunek graniczny ze szlabanem i budką strażniczą, na którym całodobowo pełniono służbę wartowniczą, a wszyscy przekraczający granicę byli szczegółowo kontrolowani. Za posterunkiem w kierunku północnym rozciągał się bagnisty kompleks leśny, tzw. "smugi", przez który miejscowa ludność szmuglowała żywność z Choronia do Poraja. Straż graniczna urządzała na szmuglerów zasadzki, a złapanych na tym procederze najczęściej zsyłano na przymusowe roboty w głąb Rzeszy. W 1943 r. po ataku oddziału partyzanckiego Batalionów Chłopskich na posterunek graniczny, akcje łapanek były już tylko sporadyczne, a kary znacznie łagodniejsze.

Dawne dworskie zabudowania gospodarcze

DAWNE DWORSKIE ZABUDOWANIA GOSPODARCZE (SPICHLERZ, STODOŁY) - OBECNIE TEREN SZKOŁY

Zabudowania gospodarcze, pochodzące z pierwszej połowy XIX wieku, usytuowane były w czworoboku, składały się z dwu murowanych stodół i dwupiętrowego spichlerza, w którym na parterze była stajnia dla koni pociągowych. Na środku majdanu (plac między zabudowaniami) znajdował się kierat konny do napędu młockarni. Budynki te były użyteczne do początku lat pięćdziesiątych XX w., potem stopniowo popadały w ruinę. W 1968 r. plac po zrujnowanych budynkach zakupiono od ostatniej "dziedziczki" Marii Bylińskiej z przeznaczeniem pod budowę nowej szkoły, którą oddano do użytku w 1970 r.

Adres: ul. Szkolna; 42-360 Choroń

Remizy strażackie

REMIZY STRAŻACKIE

Pierwszą remizę zbudowano w 1929 r., na placu ofiarowanym przez ówczesnego dziedzica Edwarda Bylińskiego, w trzy lata po utworzeniu w Choroniu straży pożarnej. Była to drewniana szopa kryta papą, bez sufitu. Jedno pomieszczenie służyło do wszystkiego, przechowywano w nim sprzęt strażacki, ale była tam także scena z kurtyną dla teatrzyku szkolnego. Druga, zbudowana w tym samym miejscu w 1948 r., była budynkiem ryglowym (drewniano-murowanym) z sufitem i podłogą. W 1968 r. dobudowano zaplecze kuchenne i można było organizować zabawy oraz wesela. Obecna remiza, oddana do użytku 23 września 1990 r. jest wielofunkcyjnym budynkiem przystosowanym do szerokiej działalności kulturalnej i społeczno-organizacyjnej z szerokim zapleczem technicznym dla straży.

Adres: ul. Wolności; 42-360 Choroń

Kapliczka św.Floriana

KAPLICZKA ŚW. FLORIANA

Przy drodze z Choronia do Poraja, na zboczu wzgórza jurajskiego stoi wybudowana w XVII wieku kaplica św. Floriana. Do dzisiejszych czasów dotrwała wieść gminna, że na strychu kapliczki mieszkańcy Choronia w 1863 r. ukrywali trzech powstańców z rozbitego pod Janowem oddziału Mariana Langiewicza. Wewnątrz kapliczki znajdują się rzeźby św. Floriana i św. Mikołaja, a na murze zewnętrznym tablica upamiętniająca mieszkańców wsi poległych w II Wojnie Światowej.

Adres: ul. Wolności, 42-360 Choroń

Strona: 1/2